„Integracja Sensoryczna to nic innego jak nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Tak stworzyła nas natura, że wszystkie bodźce płynące z zewnątrz docierają do nas przez zmysły. Zaburzenia te powodują, że organizm nieprawidłowo te bodźce odbiera, co za tym idzie, nieprawidłowo na nie reaguje”. [1] Metoda Integracji Sensorycznej jest jedną z ważniejszych metod wykorzystywanych w pracy z dziećmi w normie intelektualnej, jak również z trudnościami w uczeniu się, z niepełnosprawnością intelektualną, ruchową, autyzmem, nadpobudliwością psychoruchową i mózgowym porażeniem dziecięcym. Gdy wszystkie zmysły działają prawidłowo, dziecko rozwija się w sposób harmonijny, co widać w jego ruchach i zachowaniu. Reakcje dziecka na docierające do mózgu bodźce i informacje z otoczenia są adekwatne do zaistniałej sytuacji.
Przykład: Dziecko chce wziąć zabawkę. Jego mózg, aby wykonać prawidłowy ruch musi przeanalizować dane ze zmysłu wzroku, dotyku i równowagi. Za pomocą wzroku lokalizuje przedmiot, za pomocą czucia wykona ruch i chwyci zabawkę. Nie przewraca się przy tym dzięki układowi przedsionkowemu. Wraz ze wzrostem dziecko musi integrować coraz większą ilość informacji, aby móc wykonać dużo bardziej skomplikowane ruchy np. przy mówieniu, pisaniu i czytaniu, jak również codziennej zabawie, która wbrew pozorom może sprawiać wiele kłopotów, a zabawa z kolegami może być nieprzyjemna i kłopotliwa dla rówieśników. Reakcje dziecka z zaburzoną integracją sensoryczną są nieadekwatne do sytuacji. Mogą sprawiać przykrość, ból i niezadowolenie bawiących się razem dzieci. Bowiem odczucia dziecka z zaburzeniami integracji sensorycznej mogą być zupełnie inne niż dziecka, u którego integracja przebiega w sposób prawidłowy.
Proces integracji nie zawsze zachodzi zupełnie gładko. Dzieci z zaburzeniami Integracji Sensorycznej często uważane są za niegrzeczne i niewychowane. Są nadpobudliwe, hałaśliwe, jak również apatyczne, nie lubią/ nie tolerują niektórych rzeczy i/ lub sytuacji, a dla niektórych zachowują się „dziwnie”.
Zaburzenia integracji nie wpływają na iloraz inteligencji, tylko utrudniają korze mózgowej wykonywanie jej funkcji. Dziecko, mające problem z płynnym ruchem gałek ocznych nie będzie potrafiło płynnie czytać, ale przyczyna nie będzie miała związku z jego zdolnościami intelektualnymi.
Integracja odbywa się automatycznie, gdy wszystkie układy zmysłowe działają bez zarzutu. Jakie zmysły są kluczowe w rozwoju? Okazuje się, że wbrew pozorom, aby sprawnie się uczyć dziecko potrzebuje danych nie tylko ze zmysłu wzroku i słuchu, ale fundamentem są informacje ze zmysłu dotyku i równowagi (układ przedsionkowy), które rozwijają się wcześniej, jeszcze w łonie matki. Zgodnie z teorią neurologiczną, o tym, że układy rozwijające się później zależą od rozwijających się wcześniej możemy założyć, że problemy z funkcjonowaniem zmysłów pierwotnych mogą zaburzać pracę zmysłów rozwojowo młodszych.
Warto podkreślić, że z problemów w zakresie Integracji Sensorycznej dzieci nie wyrosną. Te problemy będą „rosły” razem z nimi. Dlatego tak ważna jest wczesna interwencja, która wspiera system nerwowy tak, aby mógł on prawidłowo odbierać, interpretować i organizować napływające informacje zmysłowe. [2]
Opracowała: Małgorzata Chodorowska
Literatura:
- Przyrowski Z.: Neurobiologiczne podstawy Integracji Sensorycznej, wyd. Polskie Stowarzyszenie Terapeutów Integracji Sensorycznej, Warszawa 2010, materiały szkoleniowe
- Borkowska M., Wagh K. (2010). Integracja sensoryczna na co dzień. Warszawa: WL PZWL.
- Kranowitz C. S. (2012). Nie – zgrane dziecko. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego – diagnoza i przetwarzanie. Gdańsk: Harmonia Universalis.